48. สิตฺถาวการกสิกฺขาปทวณฺณนา
ทฺวาวีสติเม สิตฺถาวการกนฺติ สิตฺถานิ อวกิริตฺวา อวกิริตฺวา, อิธาปิ ‘‘กจวรํ ฉฑฺเฑนฺโต สิตฺถํ ฉฑฺฑยตี’’ติ (ปาจิ. 623) อิทํ อนาปตฺติยํ อธิกํฯ
49. ชิวฺหานิจฺฉารกสิกฺขาปทวณฺณนา
เตวีสติเม ชิวฺหานิจฺฉารกนฺติ ชิวฺหํ นิจฺฉาเรตฺวา นิจฺฉาเรตฺวาฯ
50-51. จปุจปุการกสิกฺขาปทวณฺณนา
จตุวีสติเม จปุจปุการกนฺติ จปุ จปูติ เอวํ สทฺทํ กตฺวา กตฺวาฯ ปญฺจวีสติเมปิ เอเสว นโยฯ
52…เป.…54. หตฺถนิลฺเลหกาทิสิกฺขาปทวณฺณนา
ฉพฺพีสติเม หตฺถนิลฺเลหกนฺติ หตฺถํ นิลฺเลหิตฺวา นิลฺเลหิตฺวาฯ ภุญฺชนฺเตน หิ องฺคุลิมตฺตมฺปิ นิลฺเลหิตุํ น วฏฺฏติฯ ฆนยาคุผาณิตปายาสาทิเก ปน องฺคุลีหิ คเหตฺวา องฺคุลิโย มุเข ปเวเสตฺวา ภุญฺชิตุํ วฏฺฏติ, สตฺตวีสติมอฏฺฐวีสติเมสุปิ เอเสว นโยฯ ตสฺมา เอกงฺคุลิยาปิ ปตฺโต น นิลฺเลหิตพฺโพ, เอกโอฏฺโฐปิ จ ชิวฺหาย น นิลฺเลหิตพฺโพ, โอฏฺฐมํเสหิ เอว ปน คเหตฺวา อนฺโต ปเวเสตุํ วฏฺฏติฯ
55. สามิสสิกฺขาปทวณฺณนา
เอกูนติํสติเม น สามิเสนาติ เอตํ ปฏิกูลวเสน ปฏิกฺขิตฺตํ, ตสฺมา สงฺฆิกมฺปิ ปุคฺคลิกมฺปิ คิหิสนฺตกมฺปิ อตฺตโน สนฺตกมฺปิ สงฺโขปิ สราวกมฺปิ ถาลกมฺปิ น คเหตพฺพเมว, คณฺหนฺตสฺส ทุกฺกฏํฯ สเจ ปน หตฺถสฺส เอกเทโส อามิสมกฺขิโต น โหติ, เตน ปเทเสน คเหตุํ วฏฺฏติ, อิธ ‘‘โธวิสฺสามีติ วา, โธวาเปสฺสามีติ วา ปฏิคฺคณฺหาตี’’ติ (ปาจิ. 631) อิทํ อนาปตฺติยํ อธิกํฯ